Metformine

Wat is Metformine?

Korte introductie van het geneesmiddel

Metformine is een geneesmiddel dat behoort tot de groep van de zogenaamde biguaniden. Het wordt al decennialang wereldwijd ingezet als een eerste keuze behandeling bij mensen met diabetes type 2. Het belangrijkste doel van Metformine is het verlagen van de bloedsuikerspiegel bij patiënten bij wie het lichaam onvoldoende reageert op insuline, een aandoening die bekend staat als insulineresistentie. Door deze werking helpt Metformine bij het onder controle houden van de bloedglucosewaarden en draagt het bij aan het verminderen van de risico’s op complicaties die gepaard gaan met langdurige hoge bloedsuikers.

Metformine is uitsluitend bedoeld voor de behandeling van diabetes type 2 en niet voor type 1, waarbij het lichaam geen insuline aanmaakt. Het middel wordt meestal voorgeschreven in tabletvorm en kan zowel als monotherapie als in combinatie met andere antidiabetica worden gebruikt.

Waarom wordt het vaak voorgeschreven?

Metformine wordt vaak als eerste keus voorgeschreven bij de behandeling van diabetes type 2 vanwege de combinatie van effectiviteit, veiligheid en een relatief laag risico op gewichtstoename in vergelijking met sommige andere diabetesmedicijnen. Bovendien heeft Metformine gunstige effecten op het cholesterolgehalte en op cardiovasculaire risicofactoren, wat belangrijk is voor patiënten met diabetes die vaak een verhoogd risico hebben op hart- en vaatziekten.

Een bijkomend voordeel van Metformine is dat het, in tegenstelling tot sommige andere bloedglucoseverlagende middelen, zelden leidt tot hypoglykemie (een te lage bloedsuikerspiegel), wat het gebruik ervan veiliger maakt voor veel patiënten. Deze eigenschappen maken het tot een van de meest gebruikte en best onderzochte antidiabetica ter wereld.

Samenstelling

Werkzame stof

De werkzame stof in Metformine is metforminehydrochloride. Deze stof is verantwoordelijk voor de bloedsuikerverlagende werking van het geneesmiddel. Metforminehydrochloride behoort tot de klasse van de biguaniden en werkt in op verschillende processen in het lichaam die te maken hebben met de regulatie van glucose. Het zorgt onder andere voor een vermindering van de glucoseproductie in de lever, een verhoogde opname van glucose in de spieren en een verbeterde gevoeligheid van cellen voor insuline.

De hoeveelheid metforminehydrochloride per tablet varieert, afhankelijk van de sterkte van het voorgeschreven product. De meest voorkomende doseringen zijn 500 mg, 850 mg en 1000 mg. De keuze van de dosering is afhankelijk van de medische situatie van de patiënt en wordt bepaald door een arts of via medische beoordeling bij een online aanvraag.

Hulpstoffen in de tabletten

Naast de werkzame stof bevat Metformine-tabletten ook diverse hulpstoffen. Deze hulpstoffen hebben geen directe therapeutische werking, maar zijn noodzakelijk voor de stabiliteit, houdbaarheid, smaak en vorm van de tablet. Enkele veelgebruikte hulpstoffen in Metformine-tabletten zijn povidon (bindmiddel), magnesiumstearaat (smeermiddel) en hypromellose (filmcoating). Ook kunnen bepaalde soorten zetmeel of lactose worden gebruikt, afhankelijk van de fabrikant.

Hoewel deze stoffen doorgaans goed worden verdragen, kunnen sommige patiënten gevoelig zijn voor specifieke hulpstoffen. Daarom is het belangrijk om altijd de bijsluiter te raadplegen of advies te vragen bij de apotheek als er sprake is van bekende allergieën of intoleranties.

Verkrijgbare sterktes

Metformine is verkrijgbaar in verschillende sterktes, zodat de behandeling nauwkeurig kan worden afgestemd op de behoeften van de patiënt. De meest gangbare doseringen zijn:

• Metformine 500 mg
• Metformine 850 mg
• Metformine 1000 mg

De keuze voor een bepaalde sterkte hangt af van de ernst van de diabetes, de individuele reactie van het lichaam op het medicijn en eventuele combinatie met andere medicatie. In veel gevallen wordt begonnen met een lage dosering die geleidelijk wordt verhoogd om bijwerkingen te minimaliseren. De tabletten kunnen ook verschillen in vorm (bijvoorbeeld omhulde of vertraagde afgifte) afhankelijk van de beoogde werkingsduur.

Hoe moet je Metformine innemen?

Aanbevolen dosering

De dosering van Metformine varieert per patiënt en wordt bepaald op basis van medische indicatie, bloedglucosewaarden en eventuele andere medicatie. In veel gevallen wordt gestart met een lage dosis, meestal 500 mg één of twee keer per dag, om de kans op gastro-intestinale bijwerkingen zoals misselijkheid en diarree te verminderen. Na enkele dagen of weken kan de dosering stapsgewijs worden verhoogd, afhankelijk van hoe goed het medicijn wordt verdragen en hoe effectief het is in het reguleren van de bloedsuiker.

De maximale aanbevolen dagdosering van Metformine bij volwassenen bedraagt doorgaans 3000 mg, verdeeld over meerdere innamemomenten. Voor ouderen of mensen met verminderde nierfunctie wordt vaak een lagere maximale dosering aanbevolen.

Inname-instructies

Metformine dient altijd tijdens of direct na een maaltijd te worden ingenomen. Dit vermindert de kans op maag- en darmklachten, een van de meest voorkomende bijwerkingen bij de start van de behandeling. De tabletten moeten in hun geheel worden doorgeslikt met een glas water en mogen niet worden gekauwd, gebroken of fijngemaakt, tenzij specifiek anders aangegeven door de arts of apotheker.

Bij gebruik van Metformine met gereguleerde afgifte (vaak aangeduid met “XR” of “retard”) is het bijzonder belangrijk om de tablet heel door te slikken, omdat het medicijn dan over een langere periode in het lichaam wordt vrijgegeven.

Wat te doen bij vergeten of overdosering

Als een dosis Metformine is vergeten, kan deze alsnog worden ingenomen zodra men eraan denkt, mits dit niet te dicht op de volgende geplande dosis ligt. In dat geval moet de vergeten dosis worden overgeslagen om dubbele inname te voorkomen. Het is belangrijk om de normale dosering daarna te hervatten zoals voorgeschreven.

Bij overdosering van Metformine is het noodzakelijk om direct medische hulp in te schakelen. Een ernstige, maar zeldzame complicatie van een te hoge dosis is melkzuuracidose, een potentieel levensbedreigende aandoening waarbij zich melkzuur ophoopt in het bloed. Symptomen hiervan kunnen onder andere bestaan uit ademhalingsproblemen, spierpijn, extreme vermoeidheid en een verlaagde lichaamstemperatuur. Vroege medische interventie is essentieel bij een vermoede overdosering.

Hoe werkt Metformine?

Werking in het lichaam

Metformine werkt op verschillende manieren in het lichaam om de bloedsuikerspiegel te verlagen, vooral bij mensen met type 2 diabetes. De voornaamste werking vindt plaats in de lever, waar het medicijn de productie van glucose onderdrukt. Normaal gesproken maakt de lever voortdurend kleine hoeveelheden suiker aan, zelfs als er geen voedsel wordt gegeten. Bij mensen met diabetes kan deze productie verhoogd zijn. Metformine vermindert deze aanmaak, waardoor de bloedsuikerspiegel daalt.

Daarnaast verhoogt Metformine de gevoeligheid van lichaamscellen voor insuline. Dit betekent dat spier- en vetcellen beter in staat zijn om glucose uit het bloed op te nemen, wat eveneens bijdraagt aan een betere regulatie van de bloedsuikerspiegel. Tot slot vertraagt Metformine ook de opname van glucose uit de darmen, waardoor de bloedsuikers na een maaltijd minder snel stijgen.

Deze meervoudige werking maakt Metformine tot een krachtig middel bij het beheersen van hyperglykemie, zonder de alvleesklier extra te belasten voor de productie van insuline.

Duur en effectiviteit van de werking

Metformine begint enkele uren na inname te werken. De maximale werking wordt meestal binnen 24 tot 48 uur bereikt. Het is echter belangrijk om te beseffen dat de effecten op langere termijn het meest zichtbaar zijn. Regelmatig gebruik, gecombineerd met aanpassingen in voeding en leefstijl, leidt doorgaans tot een merkbare verbetering van de bloedsuikerspiegel na enkele dagen tot weken.

De werkingsduur van een enkele dosis Metformine is afhankelijk van het type tablet. Standaardtabletten werken meestal 8 tot 12 uur, terwijl tabletten met verlengde afgifte tot 24 uur werkzaam kunnen zijn. Dit is van invloed op hoe vaak per dag het medicijn moet worden ingenomen. Om een stabiele bloedsuikerspiegel te behouden, is het essentieel om Metformine dagelijks in te nemen volgens het voorgeschreven schema. Consistentie in gebruik is belangrijk voor een optimale werking.

Indicaties

Type 2 diabetes

Metformine wordt primair gebruikt voor de behandeling van diabetes mellitus type 2, een chronische aandoening waarbij het lichaam onvoldoende reageert op insuline of niet genoeg insuline produceert om de bloedsuikerspiegel op peil te houden. Deze vorm van diabetes komt vaak voor bij volwassenen, maar kan ook bij jongeren optreden, vooral bij overgewicht en een ongezonde levensstijl.

Bij type 2 diabetes helpt Metformine de bloedsuikerspiegel te reguleren en voorkomt het pieken in glucose na maaltijden. Het gebruik van Metformine is bedoeld als onderdeel van een breder behandelplan, dat ook veranderingen in voeding, lichaamsbeweging en soms andere medicatie omvat. Door de bloedsuiker onder controle te houden, draagt Metformine bij aan het voorkomen van complicaties zoals hart- en vaatziekten, nierproblemen en schade aan ogen en zenuwen.

Metformine wordt vaak als eerste stap in de medicamenteuze behandeling ingezet, zeker als aanpassingen in leefstijl alleen niet voldoende effect hebben. Het kan ook worden gecombineerd met andere antidiabetica of insuline indien nodig.

Andere mogelijke toepassingen (off-label gebruik)

Naast de erkende indicatie bij type 2 diabetes wordt Metformine soms ook voorgeschreven bij andere medische aandoeningen, hoewel dit gebruik niet officieel is goedgekeurd (off-label gebruik). Een bekend voorbeeld hiervan is het gebruik bij vrouwen met het polycysteus ovarium syndroom (PCOS). Bij PCOS helpt Metformine om de insulineresistentie te verminderen, wat kan bijdragen aan een meer regelmatige menstruatiecyclus en verbetering van de vruchtbaarheid.

Daarnaast wordt Metformine onderzocht als mogelijk ondersteunend middel bij prediabetes, een toestand waarbij de bloedsuikerspiegel verhoogd is, maar nog niet hoog genoeg voor de diagnose diabetes type 2. Het doel is om de progressie naar volledige diabetes te vertragen of te voorkomen. In deze gevallen mag Metformine uitsluitend worden gebruikt onder medisch toezicht, aangezien het geen vervanging is voor aanpassingen in leefstijl, die in deze fase essentieel blijven.

Contra-indicaties

Wanneer Metformine niet gebruiken

Hoewel Metformine voor veel mensen met diabetes type 2 een veilige en effectieve behandeling is, zijn er situaties waarin het gebruik van dit medicijn wordt afgeraden. Een belangrijke contra-indicatie is een verminderde nierfunctie. Metformine wordt via de nieren uitgescheiden, en bij patiënten met ernstige nierinsufficiëntie kan het medicijn zich ophopen in het lichaam, wat het risico op melkzuuracidose aanzienlijk verhoogt.

Ook bij leveraandoeningen is voorzichtigheid geboden, omdat een verminderde leverfunctie de afbraak van melkzuur kan verstoren, wat eveneens het risico op melkzuuracidose vergroot. Verder mag Metformine niet worden gebruikt bij patiënten met acute aandoeningen die kunnen leiden tot verminderde nierfunctie, zoals uitdroging, ernstige infecties of shock.

Bij alcoholisme wordt Metformine eveneens afgeraden, omdat overmatig alcoholgebruik de werking van de lever en nieren nadelig kan beïnvloeden en het risico op complicaties verhoogt.

Interacties met andere medicijnen

Metformine kan een wisselwerking hebben met andere geneesmiddelen. Bepaalde middelen kunnen het risico op bijwerkingen verhogen of de effectiviteit van Metformine beïnvloeden. Zo kunnen contrastmiddelen die gebruikt worden bij radiologisch onderzoek (zoals CT-scans met contrastvloeistof) tijdelijk schadelijk zijn voor de nieren en daardoor de kans op melkzuuracidose verhogen. In dat geval moet Metformine tijdelijk worden gestaakt voor en na het onderzoek.

Andere geneesmiddelen zoals diuretica, ACE-remmers en NSAID’s kunnen de nierfunctie beïnvloeden en vereisen extra waakzaamheid bij gelijktijdig gebruik met Metformine. Ook middelen die de bloedsuikerspiegel beïnvloeden, zoals corticosteroïden of bepaalde antipsychotica, kunnen de werking van Metformine tegenwerken of versterken.

Het is belangrijk om altijd een arts of apotheker te informeren over andere medicijnen die gebruikt worden, ook als deze zonder recept verkrijgbaar zijn.

Zwangerschap en borstvoeding

Tijdens de zwangerschap wordt het gebruik van Metformine niet standaard aanbevolen, tenzij op advies van een arts. In sommige gevallen, zoals bij zwangerschapsdiabetes of bij vrouwen met PCOS, kan Metformine wel worden voorgeschreven, maar dit gebeurt uitsluitend onder strikte medische begeleiding.

Metformine komt in geringe mate in de moedermelk terecht. Hoewel er geen ernstige schadelijke effecten bij zuigelingen zijn vastgesteld, moet het gebruik tijdens de borstvoedingsperiode zorgvuldig worden afgewogen. Artsen zullen hierbij kijken naar de noodzaak van behandeling voor de moeder en de mogelijke risico’s voor het kind. In veel gevallen zal gekozen worden voor een alternatief of een aangepaste behandeling.

Bijwerkingen

Veelvoorkomende bijwerkingen

Bij het gebruik van Metformine kunnen, vooral in het begin van de behandeling, maag- en darmklachten optreden. De meest gemelde bijwerkingen zijn misselijkheid, diarree, buikpijn, een opgeblazen gevoel en verlies van eetlust. Deze klachten zijn meestal mild van aard en verdwijnen vaak spontaan binnen enkele dagen tot weken na aanvang van de behandeling. Het risico op deze bijwerkingen kan worden verminderd door Metformine in te nemen tijdens of direct na de maaltijd en door de dosering geleidelijk op te bouwen.

Andere veelvoorkomende, maar doorgaans onschuldige bijwerkingen zijn een metaalachtige smaak in de mond en lichte vermoeidheid. Deze symptomen zijn meestal tijdelijk en verdwijnen vanzelf bij voortgezet gebruik.

Ernstige bijwerkingen (zeldzaam)

Een zeldzame maar potentieel ernstige bijwerking van Metformine is melkzuuracidose, een aandoening waarbij zich te veel melkzuur ophoopt in het bloed. Deze complicatie komt vrijwel uitsluitend voor bij mensen met een sterk verminderde nierfunctie of bij acute aandoeningen zoals uitdroging, ernstige infecties of hartfalen. Melkzuuracidose vereist onmiddellijke medische aandacht. Symptomen kunnen zijn: snelle ademhaling, spierpijn, extreme vermoeidheid, verwardheid, daling van de lichaamstemperatuur en een vertraagde hartslag.

Hoewel deze complicatie zeer zeldzaam is, wordt Metformine om veiligheidsredenen niet voorgeschreven aan patiënten met risicofactoren voor deze aandoening.

Wat te doen bij bijwerkingen

Bij milde bijwerkingen zoals misselijkheid of diarree is het doorgaans voldoende om de medicatie te blijven gebruiken volgens voorschrift en te zorgen voor inname tijdens de maaltijd. Als de klachten aanhouden of verergeren, is het raadzaam contact op te nemen met een arts. Bij ernstigere symptomen die kunnen wijzen op een ernstige bijwerking zoals melkzuuracidose, moet direct medische hulp worden ingeschakeld.

Het is belangrijk om bij het melden van bijwerkingen altijd duidelijk aan te geven hoe lang deze al optreden, in welke mate ze invloed hebben op het dagelijks functioneren, en of er andere geneesmiddelen worden gebruikt. Op basis hiervan kan de arts beslissen of een aanpassing van de dosering of een alternatief middel noodzakelijk is.

Veelgestelde Vragen (FAQs)

Waar kan ik metformine kopen zonder moeite?

Bij Medisch Centrum Susteren is het mogelijk om metformine kopen eenvoudig en veilig online te regelen. Dit biedt uitkomst voor mensen die niet in staat zijn om een fysieke apotheek te bezoeken of behoefte hebben aan een snelle, laagdrempelige oplossing. De online procedure is discreet, veilig en medisch verantwoord. Een medische beoordeling maakt standaard deel uit van het aanvraagproces.

Is het mogelijk om metformine kopen zonder recept?

Ja, via de online service van Medisch Centrum Susteren kun je metformine kopen zonder recept. Er is geen papieren recept van de eigen huisarts nodig; in plaats daarvan wordt je aanvraag beoordeeld door een gekwalificeerde arts op basis van een digitale medische vragenlijst. Dit zorgt ervoor dat het gebruik van Metformine op een verantwoorde en gecontroleerde manier plaatsvindt, zonder onnodige tussenkomst of wachttijd.

Wat is het verschil tussen Metformine 500 mg en metformine 850 mg?

Het verschil tussen Metformine 500 mg en metformine 850 mg zit in de dosering van de werkzame stof per tablet. Metformine 850 mg bevat een hogere concentratie en wordt doorgaans gebruikt wanneer de lagere dosis onvoldoende effect heeft of wanneer het behandelplan vraagt om een sterkere werking. De keuze voor een bepaalde dosering hangt af van je medische situatie, bloedsuikerwaarden en eventuele andere medicatie. Een arts of medisch beoordelaar bepaalt welke sterkte het beste past bij jouw behandeling.

Is Medisch Centrum Susteren betrouwbaar voor het bestellen van Metformine?

Medisch Centrum Susteren is een erkende en geregistreerde online apotheek in Nederland. De dienstverlening voldoet aan alle wettelijke vereisten en richt zich op veilige, verantwoorde medicatieverstrekking. Dankzij de inzet van gekwalificeerde artsen en apothekers is de medische beoordeling altijd professioneel en betrouwbaar. Bestellingen worden discreet verwerkt en snel geleverd.

Hoe snel ontvang ik mijn Metformine-bestelling?

Bestellingen die via Medisch Centrum Susteren worden geplaatst, worden doorgaans binnen 1 tot 2 werkdagen geleverd. De verzending is discreet verpakt om de privacy van de klant te waarborgen. De snelle verwerking van zowel de medische beoordeling als de bezorging maakt het mogelijk om de behandeling zonder vertraging te starten.

Gecontroleerd en ontwikkeld door Dr. Azucena Cuijpers

Dr. Azucena Cuijpers is arts gespecialiseerd in vrouwengezondheid en oprichtster van New Women’s Health in Amsterdam. Ze behaalde haar master Geneeskunde aan de Universiteit Maastricht en voltooide haar huisartsenopleiding aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Na meer dan tien jaar werkzaam te zijn geweest als huisarts, besloot ze in 2020 haar hart te volgen en zich volledig te richten op integratieve en functionele geneeskunde voor vrouwen. Ze volgde onder andere de Women’s Functional & Integrative Medicine Professional Training bij Dr. Aviva Romm in de Verenigde Staten en verdiepte zich in ademwerk, yoga, voeding en lichaamsgerichte therapie.

Dr. Cuijpers combineert wetenschappelijke kennis met intuïtieve benaderingen om vrouwen te begeleiden bij hormonale disbalans, burn-out, menstruatieklachten en andere chronische aandoeningen. Haar praktijk biedt consulten, retraites en trainingen die gericht zijn op het herstellen van de verbinding tussen lichaam en geest. Met haar holistische visie helpt ze vrouwen hun zelfhelend vermogen te activeren en hun vrouwelijke kracht te omarmen.

“Er huist een onvoorstelbare intelligentie in elke cel van jouw vrouwelijk lichaam. Haar zelfhelend en creërend vermogen gaat elk menselijk voorstellingsvermogen te boven.”
— Dr. Azucena Cuijpers

Dr. Azucena Cuijpers